دوره های کارشناسی

تعداد بازدید:۸۶۷۳

 

در دانشکده شیمی دانشگاه تبریز شما می توانید در دو گرایش شیمی محض و کاربردی تحصیل کنید. در زیر توضیحات مختصری برای آشنایی با علم شیمی و این دو گرایش آن آمده است.

شیمی: علم مرکزی

هر چیزی که در اطراف­ مان می­ بینیم از ماده تشکیل شده است و شیمی مطالعه ماده و خواص آن و تغییراتی است که مواد دستخوش آن می شوند. هر ماده­ ای، چه زنده چه بی­جان، چه گیاه چه کانی، چه در بدن انسان چه در درون کامپیوترها، چه در روی زمین چه در ستارگان دوردست، در قلمرو شیمی قرار دارد. از این رو شیمی علمی است که در دنیای کنونی نقش اساسی و بی بدیلی ایفا می کند. گاه شیمی را "علم مرکزی" نامیده اند زیرا فهم اصول بنیادین علوم دیگر مانند زیست شناسی، زمین شناسی، داروسازی، کشاورزی، علوم زیست محیطی و غیره از رهگذر شیمی ممکن می شود. شیمی تببین کننده بسیاری از پدیده هاست که در جهان اطراف خود مشاهده می کنیم. اینکه چرا برگ­های درختان در پاییز تغییر رنگ می­دهند؟ شُش­های کره زمین چه هستند؟ چگونه انسان درد را حس می­کند؟ چگونه اکسیژن تنفسی به سلول­ ها منتقل می­شود؟ پنیر چگونه ساخته می­شود؟ چه عاملی خاصیت شویندگی به صابون می­دهد؟ چگونه لرزه نگارهای سراسر دنیا کل لرزه ­های کره زمین را ثبت می ­کنند؟ همچنین سنتز داروها و بررسی اثرات دارویی آن­ها، آزمایش­ های بالینی و تشخیص طبی، راه­های استخراج عناصر از معادن، بررسی راهکارهای حذف آلاینده ­های زیست محیطی، نحوه استخراج و خالص سازی سوخت­ های فسیلی، تهیه انواع محصولات صنعتی، کاهش آلاینده ­های محیط زیست و صدها مورد دیگر از جمله موضوعاتی است که فقط می­توان با کمک شیمی به حل و فصل آنها پرداخت. شیمی نقشی کلیدی در بسیاری از صنایع از جمله صنایع غذایی ایفا می­کند. شناخت واکنش­ های شیمیایی در مواد خوراکی در حین پخت و پز، تهیه نگهدارنده­ های مناسب، بررسی اثرات pH و دما بر طول عمر نگهدارنده ­ها و بسیاری از عوامل دیگر که در تهیه، بسته بندی، و سلامت مواد غذایی موثر هستند را می­توان از جمله دلایل موفقیت برخی از صنایع غذایی دانست. از سوی دیگر شیمی در صنایع داروسازی نیز نقش اساسی دارد. سنتز و کشف داروهای بی­شماری که برای درمان و کنترل بیماری­ها ضروری است بر عهده شیمیدانان و زیست­ شیمیدانان است. همچنین امروزه در تشخیص بسیاری از بیماری­ها از تکنیک­ های آنالیز شیمیایی استفاده می شود. با توجه به همه این موارد می توان گفت که شیمی تضمینی است برای سلامتی، امنیت و رفاه انسان.

      

تصاویر از راست به چپ: - برگ­های پاییزی: هوای سرد باعث آغاز فرایندهای شیمیایی می شود که مقدار کلروفیل سبز را کاهش می دهند و امکان بروز رنگِ رنگدانه­ های دیگر را  فراهم می کند. نقاشی­ ای از ویتوره کارپاچیو، نقاش دوران رنسانس: از رنگدانه ­هایی استفاده شده که رنگشان در طی سال­ها دوام می آورد. وقتی برم به روی فسفر قرمز ریخته می شود، یک واکنش شیمیایی رخ می دهد که نور و گرمای زیاد آزاد می کند.

 

علم شیمی می­تواند به دو شاخه تقسیم شود اگرچه این دو شاخه بسیار به هم وابسته اند: شیمی محض و شیمی کاربردی. شیمی محض، به دنبال مطالعات بنیادی درباره مواد و فرایندهای شیمیایی است. از سوی دیگر، شیمی کاربردی فرایند استفاده از دانش شیمی برای یک هدف یا کاربرد خاصی است. یافته­ های تحقیقات محض شیمی می­تواند سنگ پایه ای عالی برای تحقیقات کاربردی ارائه دهد. به نحوی که بسیاری از پروژه ­های ایجاد شده در مسیر تحقیقات محض شیمیدانان، منجر به کشف فرایندهای مهمی در شیمی کاربردی شده است.

 

شیمی محض

شیمی محض به دنبال پاسخ به چگونگی، علت و چرایی پدیده های شیمیایی است. بررسی خواص گازها، چگونگی برهم کنش مواد شیمیایی مختلف با یکدیگر، دلیل خاصیت انفجاری مواد خاص، چگونگی خواص دارویی برخی مواد شیمیایی و مکانیسم اثر آن­ها، روش­های شناسایی و اندازه­ گیری مواد در نمونه ­های مختلف، مطالعه فرایندهای الکتروشیمیایی از قبیل خوردگی و باتری ها بخش کوچکی از حوزه شیمی محض را تشکیل می­دهد. شیمی محض بیشتر جنبه ­های علمی مربوط به مواد اولیه یک فرایند شیمیایی را بررسی می­کند. چگونگی و چرایی انجام فرایند شیمیایی، بررسی و نقش ساختار مواد اولیه و در ادامه بررسی مکانیسم احتمالی واکنش­ها با استفاده از داده­ های به دست آمده، چگونگی رفتار مواد اولیه در شرایط مختلف شیمیایی، در شیمی محض مطرح می شود. دروسی مانند شیمی آلی، شیمی معدنی، شیمی فیزیک و شیمی تجزیه که به شکل نظری و عملی ارائه   می­شوند از مهم ترین دروس این دوره هستند. فهرست کامل درس های ارائه شده در دوره شیمی محض را می توانید از بخش آموزش همین وبگاه مشاهده کنید.

فارغ التحصیلان این دوره توانایی های زیر را خواهند داشت:

  • عهده دار شدن مسئولیت آزمایشگاه ها در رشته شیمی دانشگاه ها
  • سرپرستی آزمایشگاه های کنترل کیفیت در صنایع شیمیایی و سازمان های مختلف
  • رفع مشکلات شیمیایی صنایع موجود و ارائه روش­های بهتر برای بالا بردن سطح تولید از نظر کیفی و کمی
  • آمادگی برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر جهت تأمین کادر آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها و مؤسسات علمی.

 

شیمی کاربردی

شیمی کاربردی، استفاده از اصول و نظریه ­های شیمی برای پاسخ دادن به یک سؤال خاص است و یا یک مشکل دنیای واقعی را حل می­کند، برخلاف شیمی محض، که هدف آن ارتقاء دانش درون رشته است. با توجه به اینکه شیمی زمینه ­ای است که تا حد زیادی به توسعه و فناوری کمک کرده است و تکنولوژی پیشرفته اغلب به تحقیقات بنیادی نیاز دارد، بنابراین، دوره شیمی کاربردی، زمینه ­های مختلف شیمیایی را پوشش می­دهد که انجام تحقیقات پایه و کاربردهای مواد مختلف از جمله ترکیبات فلزی، ترکیبات معدنی و آلی، پلیمرها، پروتئین ها و غیره را بر عهده دارد. با توجه به گستره وسیع فرایندهای شیمیایی پیرامون انسان، مهارت­ های تحلیلی شیمی در بسیاری از حرفه­ ها و شغل ­ها می­تواند تأثیر گذار باشد. از جمله می­توان نقش شیمی در پزشکی، صنایع غذایی، سوخت و حمل و نقل، هنر، خانه سازی و راه سازی و بسیاری از صنایع دیگر را به وضوح دید. در کنار کاربردهای گسترده علم شیمی در صنایع مختلف، جذابیت علم شیمی نسبت به علوم دیگر بیشتر ملموس است. قابلیت ساخت مواد شب تاب، قابلیت تغییر رنگ مواد، ساخت مواد آتش بازی و بسیاری از فرایندهای دیگر از جمله این موارد هستند.

توسعه شیمی کاربردی متضمن دانش و فن آوری شیمی است. آشنایی با راکتورها و فرایندهای صنعتی و نحوه کنترل آنها و نیز محاسبات مربوط به موازنه های انتقال جرم و حرارت و آشنایی با مکانیک سیالات در سیستم های صنعتی در حیطه شیمی کاربردی قرار دارد. دانشجویان شیمی کاربردی یاد می گیرند چگونه یک راکتور برای یک واکنش شیمیایی در مقیاس صنعتی طراحی می شود و یا اصول حاکم بر طراحی برج های تقطیر، جذب و استخراج چیست و نحوه کنترل فرایندهای صنعتی و چرخه های کنترل چگونه است. دروسی مانند شیمی آلی، شیمی معدنی، شیمی فیزیک، شیمی تجزیه، شیمی صنعتی، اصول محاسبات صنعتی و اصول تصفیه آب و پساب که به شکل نظری و عملی ارائه می­شوند از مهمترین دروس این دوره هستند.  فهرست کامل درس های ارائه شده در دوره شیمی کاربردی را می توانید از بخش آموزش همین وبگاه مشاهده کنید.

فارغ التحصیلان این دوره توانایی های زیر را خواهند داشت:

  • عهده دار شدن مسئولیت آزمایشگاه ها در رشته شیمی دانشگاه ها
  • سرپرستی آزمایشگاه های کنترل کیفیت در صنایع شیمیایی و سازمان های مختلف
  • رفع مشکلات شیمیایی صنایع موجود و ارائه روش­های بهتر برای بالا بردن سطح تولید از نظر کیفی و کمی
  • آمادگی برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر جهت تأمین کادر آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها و مؤسسات علمی.

 

 

آخرین ویرایش۰۱ خرداد ۱۳۹۸